Vrij beroep
De psycholoog is een vrij beroep. Dit betekent dat de psycholoog in hoofdzaak intellectuele prestaties verricht, waarvoor een grondige en permanente vorming vereist is. De persoon is persoonlijk verantwoordelijk voor de diensten die hij verleent en hij verleent deze op onafhankelijke wijze. Tot slot is de psycholoog gebonden tot een deontologische code.
Eén van de aspecten verbonden aan een vrij beroep is dat het de psycholoog vrij staat om zelf zijn tarief te bepalen. De tarieven van psychologen variëren dan ook, afhankelijk van de sectoren waarin ze actief zijn, hoe gespecialiseerd ze zijn of hoeveel ervaring ze hebben. Uitzonderingen zijn bijvoorbeeld de honoraria in strafzaken
Bepaling van het tarief
Psychologen bepalen hun tarieven op basis van de kosten die gepaard gaan met hun werk en de tijd die nodig is voor voorbereiding, uitvoering en rapportage.
- Geconventioneerde psychologen: In 2025 ontvangen zij binnen de conventie een vast bedrag van €89,59 per sessie.
- Zelfstandige psychologen: Zij hanteren vrije tarieven en bepalen hun prijs zelf.
Uit eerdere berekeningen blijkt dat het huidige conventietarief iets lager ligt dan nodig is voor een duurzame praktijkvoering. In een nota uit 2016 over de financiering van klinische psychologie* (p.13) berekenden we dat een vergoeding van minimaal €75 per sessie noodzakelijk was om een praktijk voltijds draaiende te houden binnen een klassiek systeem van prestatiebetaling.
Om de koopkracht te behouden, zou dit bedrag door inflatie** in 2025 uitkomen op €96. Voor specialistische behandelingen, zoals psychotherapie, werd in 2016 een vergoeding van €94 berekend. Geïndexeerd naar 2025 komt dit neer op €121.
Veel psychologen hanteren echter bewust lagere tarieven — vaak ongeveer de helft van wat hun Nederlandse collega’s vragen — om hun diensten toegankelijk te houden voor een breed publiek. Dit heeft als keerzijde dat voltijdse praktijken zeldzaam zijn, wat bijdraagt aan de lange wachtlijsten.
*Nota: Naar een betere toegang tot de klinisch psycholoog
**Inflatiecalculator: Global Rates
Welke kosten kunnen psychologen dan hebben?
Naast de traditionele kosten zoals huisvesting, sociale zekerheid, nutsvoorzieningen ed. hebben psychologen ook een aantal unieke kosten. Een belangrijke kostenplaats is bijvoorbeeld het psychodiagnostisch materiaal wat de psycholoog nodig heeft om zijn onderzoek te doen. Zo kost een intelligentie – onderzoek al gauw 2000 euro. Bovendien dient dit materiaal om de zoveel jaar vernieuwd te worden om te vermijden dat de normeringsgroepen verouderen.
Een andere belangrijke kostenplaats is de permanente vorming. De psychologie is nog een relatief jonge wetenschap. Om alle evoluties te kunnen blijven volgen dient de psycholoog zich voortdurend bij te scholen. Wij zijn hiertoe verplicht door onze deontologische code.
Tot slot kennen een aantal specialisaties binnen de psychologie hun eigen specifieke kosten. Zo investeren gezondheidspsychologen en neuropsychologen heel wat in high – tech apparatuur om hun werk goed te kunnen doen.
De (on)zichtbare tijd voor een consult
De “prestatie” van een psycholoog is niet beperkt tot de tijdsduur van een consultatie. Veel meer nog dan andere prestaties in de gezondheidszorg is de onzichtbare voorbereiding van een psychologisch consult. Het is net tijdens die voorbereiding dat de psycholoog zijn wetenschappelijke kennis zal aanwenden om het consult voor te bereiden ten behoeve van zijn cliënt.
Een psychologisch consult kan sterk wisselen in tijdsduur. Zo kan een psychodiagnostisch onderzoek gerust meerdere uren omvatten, terwijl een crisisinterventie soms maar een half uurtje omvat. Consulten vinden plaats op individuele basis, met koppels, groepen of soms zelfs hele organisaties.
Na het consult speelt zich echter opnieuw een intellectueel proces af. De psycholoog gaat dan na of de inhoud van het gesprek overeenstemt met de voorbereiding ervan. Klopt het verloop van het gesprek met de ideeën die de psycholoog had over zijn cliënt? Op basis hiervan zal de psycholoog zijn handelingsplan bijsturen. Op die manier kan de psycholoog gemakkelijk 2 uur aan het werk zijn voor een consult van 1 uur.
Hoe bepaal ik als psycholoog mijn tarief?
VVKP - leden vinden in hun ledenprofiel interessante documentatie over hoe ze een tarief kunnen bepalen.
