Deontologie van psychologen
Psychologen werken met mensen, met vaak kwetsbare mensen die hulp zoeken omwille van een breed scala aan moeilijkheden. Soms gaat het over lichte problemen, soms gaat het over grote, ernstige en zelfs levensbedreigende problemen.
De deontologische code omvat de plichten die een psycholoog heeft ten aanzien van zijn patiënt. Zonder die deontologische code zou het werk van een psycholoog onmogelijk worden. We lichten daarom een aantal belangrijke en fundamentele aspecten van die code toe:
1. Beroepsgeheim
In tegenstelling tot wat sommige mensen mogelijks denken, kunnen psychologen echt niet in het hoofd van mensen kijken. Wij zijn dus afhankelijk van het verhaal wat mensen (durven) brengen. Dit betekent dat vertrouwen essentieel is en daarin is het beroepsgeheim enorm belangrijk. De patiënt moet er immers op kunnen vertrouwen dat wat hij of zij vertelt tegen de psycholoog vertrouwelijk blijft.
2. Eerbiediging van de waardigheid en de rechten van de persoon
Wij zijn ons er sterk van bewust dat mensen in nood bij ons terecht komen. Dit maakt dat de relatie die wij met hen aangaan van nature uit onevenwichtig is, kwetsbaar is. Vandaar dat er in de deontologische code zoveel belang uit gaat naar het respecteren van de integriteit van onze patiënt en het respecteren van diens keuzes. De patiënt centraal is niet zomaar een slogan bij psychologen, bij ons kan het niet anders want de patiënt is het instrument waar wij mee moeten werken.
3. De verantwoordelijkheid
De klinisch psycholoog is een vrij beroep. Dat betekent dat de psycholoog volledig verantwoordelijk is voor de keuzes die hij of zij maakt. De klinisch psycholoog is ook één van de weinige autonome erkende gezondheidszorgberoepen. Binnen zijn competentiegebied bepaalt de psycholoog volledig autonoom zijn beeldvorming en de interventies. Dat betekent een enorme verantwoordelijkheid
4. De competentie
Psychologen genieten een lange en degelijke universitaire opleiding. Maar het veld van de klinische psychologie is erg breed, het is onmogelijk om in alles competent te zijn. Het is aan de psycholoog om de grenzen van zijn competenties te kennen en deze op peil te houden aan de hand van doorgedreven permanente vorming. Een voortdurend reflecteren over zijn eigen kunnen en het toepassen van de scientist - practioner houding valt hieronder.
5. Integriteit en eerlijkheid
De psycholoog is onafhankelijk en heeft een uitvoerige informatieplicht aan zijn patiënt. Deze dient goed te begrijpen hoe de psycholoog te werk zal gaan en wat er kan verwacht worden. De integriteit van de psycholoog gaat zelfs zo ver dat de code vraagt dat de psycholoog collega's aanspreekt bij vragen over het deontologisch functioneren.
De taak om te waken over het deontologisch gedrag van psychologen werd door de overheid toevertrouwd aan de Psychologencommissie. Dit overheidsorgaan heeft dus de opdracht om de patiënten van psychologen te beschermen. De rol van de Psychologencommissie is dus fundamenteel verschillend dan die van de VVKP.
De VVKP heeft lang geijverd om een tuchtrecht te kunnen bekomen voor het beroep. Op die manier is er een onafhankelijk orgaan dat waakt en kan de beroepsvereniging volop haar rol spelen in het behartigen van jouw belangen als psycholoog.
Zit je met een vraag die betrekking heeft op wetgeving en/of de deontologische code? In dat geval kan je rechtstreeks contact opnemen met de studiedienst van de Psychologencommissie. Je kan hen bereiken via studiedienst@compsy.be.