Haast alle therapie voor mensen met psychische problemen is stilgevallen. Psychiatrische ziekenhuizen schrappen noodgedwongen alle ambulante zorgwerk. Ze concentreren zich op de strenge hygiënemaatregelen en de noodzakelijke zorg voor opgenomen patiënten. In de psychiatrische afdelingen van algemene ziekenhuizen is het niet anders: om coronapatiënten op te vangen zijn zoveel mogelijk kamers en zorgverleners vrijgemaakt. Niet-dringende afspraken en behandelingen moesten ze afzeggen.
Schrappen zonder plan B was echt geen goed idee. Als je enkele maanden langer moeten wachten op een knieprothese is dat onaangenaam, maar niet onoverkomelijk. Anders is het gesteld als je kampt met een psychisch probleem. Als je behandeling wegvalt, of als de regelmaat ervan verdwijnt, is dat veelal voldoende om je meteen weer uit evenwicht te brengen. In deze angstaanjagende coronatijd leidt dat makkelijk tot acute klachten, ontsporing of crisis. Ook je familie krijgt het dan hard te verduren en als ook zij uitvallen, krijg je het nog kwader.
Nochtans is er een oplossing, eenvoudig in te voeren: raadplegingen of therapie via telefoon of videochat. Het persoonlijke contact is onvervangbaar, maar deze instrumenten bestaan, voor de meeste patiënten en hun zorgverleners werken ze goed.
De coronacrisis is de perfecte aanleiding om die tools in de ggz in te voeren. Zodat we morgen voldoende ervaring hebben om ze weloverwogen, efficiënt en structureel in te zetten wanneer de golf van psychische klachten na de coronacrisis nog aanzwelt.
Daarom de levensnoodzakelijke oproep aan de overheid: vandaag wordt slechts een luttele acht consultaties bij de psycholoog terugbetaald. Trek dit open. Vergoed niet alleen psychologen maar ook psychiaters die via telefoon of video zorg verlenen en zet geen rem op het aantal terugbetaalde sessies.
Doe daarmee tegelijk wat u al lang belooft: maak meer middelen vrij om de wachtlijsten weg te werken en de basiszorg in orde te krijgen.
Want er komt een tsunami van psychisch leed en nieuwe zorgvragen op ons af. De crisis van 2008 deed de angst- en depressieklachten en de slaapstoornissen met de helft toenemen. We kunnen verwachten dat die toename met de coronacrisis nog groter zal zijn. Het gaat nu om een nooit geziene gezondheidscrisis die diep snijdt. De berichten die nu al opduiken over het groeiend aantal problematische conflicten in gezinnen, zijn het topje van de ijsberg.
Daar komt bij dat de zorgverleners in deze coronatijden al zwaar over de eigen grenzen gaan, gedreven om de epidemie te bedwingen. Zij worden bovendien geconfronteerd met angst en verdriet van patiënten en familie. Bovenop hun eigen onmacht. Dat vreet aan hun moreel en hun gezondheid. Zij verdienen prioritair onze steun en hulp.
De coronacrisis heeft gelukkig ook positieve energie vrijgemaakt. Tal van initiatieven vanuit de samenleving ondersteunen patiënten, risicogroepen en zorgverleners.
Ook de professionals en patiënten- en familieorganisaties in de geestelijke gezondheidszorg hebben al tal van vrijwilligersinitiatieven opgezet. Dat alles bewijst dat er een draagvlak is voor wat de overheden moeten doen: substantieel investeren in de basis-geestelijke gezondheidszorg. Ze moet bijkomende capaciteit uitbouwen om de tsunami aan nieuwe patiënten die er aankomt te counteren. En ze moet nu preventieve inspanningen doen om de draagkracht van mensen zoals u en ik te verhogen.
Namens Staten-Generaal Geestelijke Gezondheidszorg: Frieda Matthys, voorzitter Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie, VUB; Chris Bervoets, uittredend voorzitter VVP, KU Leuven; Kirsten Catthoor, wetenschappelijk secretaris VVP, UAntwerpen; Kris Van den Broeck, directeur VVP, UAntwerpen; Rik Van Nuffel, coördinator Steunpunt Geestelijke Gezondheid; Koen Lowet, directeur Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen; Kim Steeman, coördinator Familieplatform GG; Veerle Aendekerk, directeur Similes vzw; Ingrid Jongeneelen, voorzitter UilenSpiegel vzw.
Staten-Generaal Geestelijke Gezondheid is de koepel van ruim veertig organisaties actief in de geestelijke gezondheidszorg.