Inleiding
Op deze pagina trachten we allerlei hulpbronnen en tools te verzamelen die de psychosociale opvang kan onderbouwen en ter beschikking te stellen van de betrokken hulpverleners. De VVKP is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze bronnen. Deze bronnen werden aangereikt door leden, partnerorganisaties, Europese en internationale psychologenverenigingen waarmee de VVKP structureel samenwerkt. De vereniging is iedereen erkentelijk en dankbaar voor de solidariteit waarmee kennis en kunde uitgewisseld kunnen worden.
Onze Europese koepel bracht een gelijkaardige bundeling tot stand:
De collega's van de American Psychological Association hebben al hun video - materiaal gerelateerd aan COVID - 19 gebundeld in een indrukwekkende Youtube - playlist
Ondersteuning naar duurzame gedragsverandering
De UGent, in samenwerking met de expertengroep "Psychology and Corona" bracht een gids uit hoe je de bestaande Corona - richtlijnen kunt vertalen ten behoeve van specifieke doelgroepen.
Eerste Hulp bij Psychologische Problemen voor de bevolking
Mentale hygiëne
Hoe ga je om met de "Corona - moeheid"?
De collega's van de Australian Psychological Society ontwikkelden een interessante info - pagina hierover.
Hoe ga je om met de verhalen dat niet iedereen zich aan de maatregelen houdt?
Gedurende deze crisis rapporteert de media regelmatig over voorvallen waarbij mensen zich niet aan de maatregelen houden. Dit kan negatieve reacties oproepen. De collega's van de Australian Psychological Society ontwikkelden hier ook een interessante info - pagina over.
Hoe ga je om met de vele veranderingen in deze crisis?
De vele veranderingen in maatregelen tijdens deze crisis bezorgen mensen heel wat stress. De collega's van de Australian Psychological Society ontwikkelden een info - pagina met tips om je te helpen omgaan met verandering, met onzekerheid en om je weerbaarheid te verhogen wanneer we vooruit kijken naar een toekomst na de COVID-19 crisis.
Hoe hou je jezelf mentaal gezond in isolatie?
De Corona - maatregelen, in het bijzonder de quarantaine/isolatie, kunnen enorm mentaal belastend zijn voor ons. De VVKP bundelde de voornaamste tips vinden om mentaal gezond te blijven.
Naar de tekst
Omgaan met stress in tijden van corona
Het Rode Kruis Vlaanderen ontwikkelde verschillende flyers voor de bevolking met mooie visualisaties over hoe om te gaan met stress gedurende deze periode.
Naar de website
Zelfzorg in tijden van Corona
Collega Leentje Vervoort van de UGent ging enkele van de mentale hygiëne tips uitwerken in een aantal concrete adviezen.
Naar de website
Stress in tijden van Corona: studentenfolder
De UGent afdeling studieadvies en het Universitair Psychologisch Centrum Kind en Adolescent ontwikkelden een folder specifiek gericht naar studenten.
Naar de folder
Relaxatietraining
em. Prof. dr. Eric Depreeuw stelt een gratis relaxatietraining ter beschikking, zowel een audiobestand als bijhorende begeleidende tekst.
Sociale afstand/isolatie/quarantaine
How to cope with quarantine / isolation
Prof. Atle Dyregrov, voormalig lid van de Standing Committee on Crisis, Trauma and Disaster Psychology van EFPA schreef een zeer bruikbare tekst over hoe om te gaan met quarantaine/isolatie.
Naar de tekst
Keeping Your Distance to Stay Safe
Tekst van de American Psychological Association over de effecten van social distancing en hoe je hiermee om kan gaan.
Naar de tekst
The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence
Het toonaangevende wetenschappelijk tijdschrift The Lancet hield een review van de beschikbare evidentie over de psychologische impact van quarantaine - maatregelen.
Naar de tekst
Ondersteunen van hulpverleners, eerste hulp
Eerste hulp voor hulpverleners
Dezorgsamen.be
Om de vele medewerkers in de zorg - en welzijnssector te ondersteunen heeft de VVKP meegewerkt aan het oprichten van dezorgsamen.be. Op deze website kunnen medewerkers heel wat tips en ondersteuning vinden om hun veerkracht op peil te houden. De VVKP ondersteunde ook de ontwikkeling van een luik "eerste helper" en een zorgscreener die medewerkers kunnen helpen om de stap naar hulpverlening te zetten indien nodig.
Zelfzorg voor gezondheidswerkers gedurende de COVID-19 crisis
De collega's van de American Psychological Association ontwikkelde een overzicht van concrete strategieën om stress te managen.
Naar de tekst
Geestelijke gezondheid en psychosociale overwegingen gedurende de COVID-19 uitbraak.
Ook de WereldGezondheidsOrganisatie heeft een interessant luik met nuttige tips voor hulpverleners die onmiddellijk betrokken zijn in de COVID-19 hulpverlening.
Naar de tekst
Zelfbescherming voor nooddiensten en gezondheidspersoneel
EMDR Europe, partnerorganisatie van onze Europese koepel EFPA maakte een handig overzicht met bruikbare tips voor zorgpersoneel geconfronteerd met ernstige, kritieke gebeurtenissen.
Naar de tekst
Morele kwetsuren, een verhoogd risico voor onze zorgverstrekkers
Een goed artikel van Williamson en collega's beschrijft de risico's van morele kwetsuren voor de zorgverleners die in de "frontlinie" werken.
Webinar NIP: medische psychologie en Corona - virus
De collega's van het NIP stelden een interessante webinar ter beschikking over de ervaringen van collega's met de psychosociale hulpverlening in de Nederlandse ziekenhuizen.
Ondersteunen van hulpverleners, klinische interventies
Klinische interventies om zorgverleners te ondersteunen
Omgaan met stress en angst tijdens deze crisis: online cursus
Het Rode Kruis Vlaanderen ontwikkelde een 2 uur durende online cursus om hulpverleners te ondersteunen in de uitdaging om psychosociale zorg te verlenen aan zorgpersoneel betrokken in COVID-19 hulpverlening.
Naar de online - cursus
Korte Interventie voor Stresshantering bij Crisis voor Hulpverleners
Collega Ernst Koster van de UGent vertaalde een zeer bruikbaar protocol om zorgverleners te ondersteunen die betrokken zijn in de COVID-19 hulpverlening.
Naar het behandelprotocol
Het psychologisch welzijn van zorgverstrekkers beschermen tijdens deze COVID-19 crisis.
De collega's van de British Psychological Society schreven een prima overzichtsartikel en stelden ook een webinar ter beschikking. Ze hebben ook video's beschikbaar gesteld.
Video: de psychologische noden van zorgpersoneel als gevolg van de Corona pandemie, part 1
Video: de psychologische noden van zorgpersoneel als gevolg van de Corona pandemie, part 2
Psychologische zorg voor zorgverleners in de frontlinie van COVID-19
De collega's van de Canadian Psychological Association bezorgden ons deze interessante en vrij toegankelijke webinar.
Online en digitale hulpverlening
De inhoud onder deze sectie wordt up to date gehouden door de Expertisecel Psychologie, Technologie & Samenleving van de Thomas More-hogeschool. Meest recente update: 14/4.
Kader
Het eTeam van de UGent rijkt een kader aan rond eHealth voor klinische psychologen en hoe online te werken. Daarnaast delen ze ook een overzicht van beoordeelde eHealth instrumenten.
Vanuit het Attachment-Based Family Therapy Program van Drexel University werden specifieke aanbevelingen geformuleerd om de concrete invulling van online familie therapie te faciliteren.
Tools specifiek voor online consultaties
Er zijn momenteel verschillende tools voorhanden, al is geen enkele echt volledig afgestemd op de Belgische psychologen en onze geestelijke gezondheidszorg. Zowel internationaal (NHS & HHS), als nationale (Federale Raad voor de Geestelijke Gezondheidszorgberoepen) wordt momenteel aangeraden om waar mogelijk voor een veilig platform te opteren. Als de omstandigheden dit niet toelaten zijn - enkel voor de duur van de crisissituatie - ook commerciële tools (niet op maat van de zorg) toegelaten.
De Task Force ‘Data & Technology against Corona houdt momenteel een overzicht bij van (al dan niet) aanbevolen applicaties.
m-Path, platform om evolutie van cliënten op afstand op te volgen
Onderzoekers van KU Leuven hebben een gratis platform gecreëerd dat professionelen in de mentale gezondheidszorg, waaronder klinisch psychologe, toelaat om hun cliënten vanop afstand op te volgen. Het platform, m-Path genaamd, bestaat uit een online dashboard waarmee een behandelaar een korte, herhaalde survey opstelt voor een cliënt. Deze survey wordt dan volgens een te kiezen schema op geregelde tijdstippen aangeboden via een app op de smartphone van de cliënt. Op die manier kan de klinisch psycholooggedurende bepaalde periodes met minimale inspanning informatie verkrijgen over de mentale toestand van de cliënt. Tevens geeft het platform de cliënt de mogelijkheid om de klinisch psycholoog op de hoogte te houden van diens toestand en eventuele veranderingen daarin. De gegevens worden beveiligd en GDPR-conform behandeld en bewaard op KU Leuven servers.
Het platform werd ontwikkeld op basis van uitgebreid onderzoek rond experience sampling methoden (om zicht te krijgen op gevoelens, gedachten, gedragingen, en omgeving van mensen in het dagelijkse leven) en single case onderzoek (om zicht te krijgen op effectiviteit van interventies bij individuen). Het platform is toegankelijk via www.m-Path.io.
Psychologische opvang van COVID-19 patiënten
Tools vanuit het UZAntwerpen
De collega's van het UZAntwerpen stellen hun materialen ter beschikking die ze op dit moment hanteren om COVID-19 patiënten op te vangen, waarvoor dank!
Tegemoet komen aan de psychologische noden van de mensen die herstellen van ernstige COVID-19.
De collega's van de British Psychological Society beschreven de meest waarschijnlijke noden van gehospitaliseerde COVID-19 patiënten en de meest effectieve manieren om hen te ondersteunen bij het herstel.
Medisch - psychologische nazorg van COVID-19 patiënten
De collega's van het Nederlands Instituut van Psychologen publiceerden een tekst rond de (neuro)psychologische gevolgen van COVID-19 en doen aanbevelingen voor de nazorg.
NICE - richtlijnen om de lange - termijn effecten van COVID-19 op te vangen
Het NICE formuleerde een snelle richtlijn met daarin aandacht voor de multidisciplinaire detectie en behandeling van de vele psychologische problemen waarmee COVID-19 patiënten kampen.
WHO - brochure "Zelfmanagement bij post - Covid-19" nu vertaald naar het Nederlands
De WHO ontwikkelde een brochure ter ondersteuning van patiënten die revalideren van langdurige klachten gerelateerd aan een Covid - 19 infectie. Deze brochure is nu vertaald naar het Nederlands.
Kinderen en gezinnen
Eerste hulp voor gezinnen
Parent/Caregiver Guide to Helping Families Cope With the Coronavirus Disease 2019
De National Child Traumatic Stress Network biedt informatie aan ouders en zorgfiguren over uitbraken van besmettelijke ziekten in hun gemeenschap. Deze richtlijn helpt hen na te denken over hoe een besmettelijke uitbraak een gezin kan beïnvloeden, zowel fysiek als mentaal, en wat ze kunnen doen om hun gezin te helpen hier mee om te gaan.
Naar de tekst
What can we say to children about Coronavirus (COVID-19)?
EFPA's SC on Trauma, Crisis en Disaster Psychology bezorgde ons een richtlijn van 2 Noorse collega's, Atle Dyregrov en Magne Raundalen gericht naar ouders over hoe ze kunnen omgaan met de nieuwe realiteit van COVID - 19 naar hun gezin en hun kinderen toe.
Naar de tekst
Omgaan met conflicten in het gezin tijdens de Corona - crisis
1712, het meldpunt voor geweld, misbruik en kindermishandeling ontwikkelde een illustratieve folder om gezinnen te ondersteunen in het vermijden van geweld tijdens deze stressvolle omstandigheden.
Naar de folder
Blijf in uw kot! Met uw ganse gezin...
Collega Leentje Vervoort van de UGent werkte een aantal mentale hygiëne tips verder uit in concrete adviezen naar gezinnen toe.
Naar de website
Om gezinnen en hun families te ondersteunen in de gevolgen die het Coronavirus (COVID-19) met zich meebrengt
Collega Alien Hoorelbeke in samenwerking met Zitdazo schreven een mooie hulpgids uit voor gezinnen om hen te ondersteunen in het aanpakken van de COVID-19 maatregelen.
Naar de hulpgids
Combinatie werk - gezin
“Psychology Works” Fact Sheet: Working from Home During COVID, With and Without Children
De Canadian Psychological Association werkte een FACT - sheet uit met bruikbare tips hoe je thuiswerk kunt combineren met je kinderen die ook thuis zijn.
Naar de FACT - sheet
Kinderen
Hallo, ik ben Corona!
Collega Lies Scaut ontwikkelde een mooi geïllustreerde gids om kinderen psycho - educatie te geven over het Corona - virus. De gids werd ondertussen al in verschillende talen vertaald en verder verspreid binnen het Europese netwerk.
Naar de gids
Hoe leg je het Corona - virus uit aan kinderen?
Deze website biedt een aantal handige filmpjes waarin zeep als metafoor wordt gehanteerd. Info via de SC on Crisis, Trauma and Disaster Psychology EFPA
Rouw bij kinderen, hoe omgaan met verlieservaringen in deze COVID-19 periode?
Deze website biedt een aantal handige tools en informatie over dit onderwerp. Info via de SC on Crisis, Trauma and Disaster Psychology EFPA.
Het ondersteunen van kinderen met diverse neurologische profielen gedurende isolatie.
De collega's van de British Psychological Society stelden deze video ter beschikking ontwikkeld door collega's binnen de NHS.
Leidinggevenden
Psychosocial support for the teams involved in response to the Coronavirus event
De Israël Trauma Coalition schreef aanbevelingen voor leidinggevend over hoe ze hun medewerkers kunnen ondersteunen in deze COVID-19 crisis. Zij zijn partner binnen de SC Trauma, Crisis and Disaster Psychology van EFPA.
Naar de aanbevelingen
Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen in de werksituatie
Collega Tine Daeseleire van The Human Link schreef eerder al een bruikbare tekst over de impact van schokkende gebeurtenissen in de werksituatie.
Naar de tekst
Psychologische zorg in ziekenhuizen: webinar NIP
Onze noorderburen zijn hard getroffen door het COVID-19. Het NIP organiseerde een webinar om de ervaringen uit te wisselen over de ziekenhuizen heen. Belangrijke les: geen psychologische debriefing, maar laagdrempelig aanwezig zijn en psycho-educatie geven.
Naar het webinar
Welke maatregelen kan je als leidinggevende nemen om de mentale gezondheid van je personeel te beschermen?
Een goed artikel van Neil Greenberg en collega's in de British Medical Journal geeft een goed overzicht.
De psychologische noden van zorgverleners in deze COVID-19 pandemie.
Een mooi en helder overzicht van onze collega's van de British Psychological Society.
Bijzondere doelgroepen
Ouderen
SUGGESTIONS AND GUIDELINES FOR THE ELDERLY
EMDR Europe, partnerorganisatie van onze Europese koepel EFPA maakte een handige infofiche voor eerste psychologische hulp naar onze ouderen toe.
Naar de tekst
Psychosocial support for the teams working with the elderly population, involved in response to the Corona event
De Israël Trauma Coalition schreef aanbevelingen voor leidinggevend over hoe ze hun medewerkers in de ouderenzorg kunnen ondersteunen in deze COVID-19 crisis. Zij zijn partner binnen de SC Trauma, Crisis and Disaster Psychology van EFPA.
Naar de aanbevelingen
Verstandelijke beperking/autisme
Tips voor het omgaan met de psychologische effecten bij mensen met een verstandelijke beperking en/of autisme van de maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus in Nederland
De UGent verspreidde een NL - vertaling door collega J. Wieland van Italiaanse aanbevelingen (Bertelli en collega's) mbt het omgaan met de psychologische effecten de COVID-19 maatregelen voor de doelgroep van verstandelijke beperking en/of autisme.
Naar de aanbevelingen
Dementie
De British Psychological Society verspreidde een korte, geanimeerde video om tegemoet te komen aan de noden van personen die lijden aan dementie in deze COVID - 19 periode.
COVID-19, psychologen en mensenrechten
Wie geïnteresseerd is in de rol van psychologen in de mensenrechten tijdens deze COVID-19 crisis kan een heel interessant dossier raadplegen van de collega's uit het Global Network of Psychologists for Human Rights.
Teleneuropsychologie
Om tegemoet te komen aan de vraag naar teleneuropsychologie zijn een aantal informatiebronnen gebundeld en een lijst gemaakt met bekende neuropsychologische testen die telefonisch of via een videogesprek afgenomen kunnen worden.
Attesten
Sommige leden informeerden ons dat bepaalde scholen attesten vroegen om aan te tonen dat ze wel degelijk in de zorg werkzaam waren. We hebben een attest uitgevaardigd wat je kan gebruiken. We raden aan om een kopie van je visum er aan te hechten.
Sommige leden informeerden ons tevens dat patiënten niet altijd geloofd worden door de politie wanneer ze zich verplaatsen naar de praktijk. Ook voor hen en uw medewerkers maakten we een attest op dat u aan hen kunt bezorgen:
Attest voor de schoolse opvang
Rouw
VVKP - collega Erik De Soir en Lies Scaut stelden deze leidraad ter beschikking voor het omgaan met rouw en verlies.
Nazorg voor Covid - 19 patiënten
De collega's van het Nederlands Instituut van Psychologen gaven een tekst uit met betrekking tot de medisch - psychologische nazorg voor Covid-19 patiënten die opgenomen zijn geweest.
Weer naar het werk
De collega's van de British Psychological Society publiceerden deze tekst met aanbevelingen over hoe je angst en stress kan opvangen gerelateerd aan COVID-19 op de werkvloer.