VVKP stelt zich ernstige vragen bij “good practices” van Fedasil

In januari 2021 vernamen we dat Fedasil , met ingang van 1 november 2020, nieuwe instructies uitvaardigde in verband met de terugbetaling van psychologische hulpverlening voor bewoners van collectieve opvangstructuren. Zij koppelde een aantal voorwaarden aan de terugbetaling die volgens ons indruisen tegen de autonome positie van de klinisch psycholoog en die het beroepsgeheim in het gedrang brengen. Kort samengevat verwachtte Fedasil een verslagvoering van de klinisch psycholoog met vermelding van een diagnostische evaluatie en een daarbij aansluitend behandelplan alvorens toe te stemmen tot een terugbetaling van de zorg.

Op 20 januari 2021 verstuurden we een brief naar Fedasil met de vraag naar duiding van de gemaakte keuzes en de uitnodiging om in dialoog de instructies te verfijnen. Deze brief werd mee ondertekend door meerdere beroepsverenigingen van klinisch psychologen en psychotherapeuten (APPPSY, UPPsy-BUPsy, VVPT, VVCEPC, UPPCF en AEMTC). De doelstelling was om samen tot richtlijnen te komen die in lijn liggen met het wettelijke gegeven van het beroepsgeheim en het autonome karakter van de klinisch psycholoog/psychotherapeut. Het is voor ons uitermate belangrijk om tot een gedeelde visie te komen die kwaliteitsvolle zorg en samenwerking promoot met respect voor elkaars werkkader, grenzen en werkingsprincipes.

Naar aanleiding van deze vernieuwde instructies hebben een aantal verenigingen een verzoekschrift ingediend bij de Raad van State met de vraag de instructie te annuleren. Ondertussen hebben we, onrechtstreeks via deze verenigingen en de advocaat in deze zaak, vernomen dat de bovenvermelde instructies door Fedasil tot nader order werden ingetrokken.

Fedasil meent echter de dans te kunnen ontspringen door hun richtlijnen als ‘good practices’ uit te roepen en zo in de praktijk toch de voorziene procedures van de onwettige instructie te doen naleven. Deze boodschap heeft volgens ons een dubbele ondertoon. Enerzijds wordt de nieuwe instructie ingetrokken voor herziening, nadat duidelijk werd aangetoond dat deze tegen de wet van het beroepsgeheim ingaat, doch worden anderzijds hulpverleners aangeraden om de procedures te blijven volgen. Dit gaat regelrecht in tegen de wettelijke verplichtingen die er zijn voor klinisch psychologen en psychotherapeuten betreffende het handhaven van het beroepsgeheim en zet de autonomie van de behandelaar opzij. We kunnen ons voorstellen dat deze boodschap druk oplegt bij sommige hulpverleners en hen weerhoudt om hun eigen innerlijk kompas voor goede praktijk en beroepsethiek te volgen. Het is immers niet vanzelfsprekend om aanbevelingen van Fedasil aan de kant te schuiven omdat deze zich als werkgever in een grotere machtspositie bevindt. Fedasil misgrijpt zich in haar bevoegdheid en creëert een gevaarlijk precedent, waar een instelling eigen regels oplegt en oproept de wet te overtreden.

We willen jullie vragen om ons op de hoogte te houden van wijzigingen met betrekking tot psychologische hulpverlening door Fedasil en jullie ervaringen in het werkveld. Jullie kunnen dit doen door contact op te nemen met nele.roppe@vvkp.be. Op deze manier krijgen we hoogte van de noden van collega’s in het werkveld en de gevolgen van vooropgestelde instructies voor de bewoners zelf. We zijn er ons terdege van bewust dat er bepaalde verwachtingen verbonden kunnen worden aan een terugbetaling van klinisch psychologische dienstverlening. Volgens ons zouden deze eisen zich meer kunnen richten op een degelijke beroepsscholing en het kunnen naar voren brengen van kennis en vaardigheden in het werken met de specifieke doelgroep bij Fedasil. Op deze manier worden de belangen van Fedasil, de bewoners en van de hulpverlener gerespecteerd. De uitgevaardigde instructies van 1 november 2020 promoten volgens ons niet de juiste randvoorwaarden voor het aanbieden van goede professionele zorg. Op deze manier komen de belangen van de verschillende partijen net in het gedrang. 

Velerlei verschillen zoeken momenteel hun weg in de maatschappij om gezien en gehoord te worden en zich te verbinden. Als divisie diversiteit binnen de VVKP zijn we niet blind voor deze ontwikkelingen. Het verheugt ons om te merken dat de maatschappelijke ruimte zich meer en meer opent en verschillen in toenemende mate bespreekbaar maakt. We willen samen met onze partners deze beweging kracht bijzetten in de richting van een respectvolle en gezonde meerstemmigheid. Als VVKP en de divisie diversiteit geloven we immers dat zulke respectvolle meerstemmigheid zowel het individueel als het collectief welzijn kan versterken. De behoefte aan erkenning, waardering en verbinding zijn namelijk fundamentele en universele menselijke behoeften. Daarnaast willen we uiteraard samen met jullie en onze andere partners in het sociaal maatschappelijke werkveld de kennis, vaardigheden en attitudes van hulpverleners versterken rond het omgaan met diversiteit. Op deze manier komen we tegemoet aan de bovenvermelde noden die zich zowel op individueel, groeps- en maatschappelijk niveau aftekenen. Ons doel is om als klinisch psychologen mee te bouwen aan een inclusieve maatschappij waarin allerlei verschillen benaderd worden vanuit hun unieke meerwaarde en vanuit gelijkwaardigheid.