Analyse van de nieuwe sectorale functieclassificatie volgens IFIC

Hoe ziet de functieclassificatie voor psychologen er uit?

Bij de ontwikkeling van de classificatie werd met enkele uitgangspunten rekening gehouden:

De actualisering van de nomenclatuur.
- De functieclassificatie die tot 2017 werd gebruikt in de federale private gezondheidssectoren dateert van de jaren ’60-’80, afhankelijk van de functies, en is sedertdien niet meer bijgewerkt.
- De classificatie maakte een onderscheid in verloning op basis van diploma’s en/of functies.
- De classificatie was niet aangepast aan de evoluties in de sector
Genderneutraliteit
Gelijk loon voor gelijk werk (ongeacht het diploma).

Alle functiebeschrijvingen werden opgemaakt op basis van interviews. Die interviews werden bij minimum 4 werknemers, die de functie effectief uitvoeren en meestal in aanwezigheid van hun directe of indirecte hiërarchisch verantwoordelijke en vakbondsvertegenwoordigers afgenomen.

Het interviewsysteem werd opgemaakt door PricewaterhouseCoopers, maar is ondertussen eigendom van IFIC. Kwade tongen beweren dat er voor de inschaling van de psycholoog een steekproef werd gehouden bij 2 psychologen uit één Vlaamse psychiatrische kliniek, één algemeen ziekenhuis en één universitair ziekenhuis. Het zelfde zou aan Franstalige zijde gebeurd zijn.

De plaats van de psycholoog

Dezelfde kwade tongen beweren dat de psychologen zichzelf niet herkenden in de uiteindelijke functieomschrijving. Bij analytische systemen worden functies beschreven en daarna onderzocht op basis van vooraf bepaalde en duidelijk omschreven functiekenmerken (of criteria).

Kennis en kunde: 25 %

Leidinggeven: 11%

Communicatie: 17%

Probleemoplossing: 20 %

Verantwoordelijkheid: 23 %

Omgevingsfactoren: 4%

Voor elk criterium worden de functies gewogen met behulp van een scoreschaal. De verkregen totaalscore voor het geheel van criteria geef de relatieve zwaarte van de functie weer. De gewogen functies werden vervolgens geordend en ondergebracht in categorieën van functies, die overeenkomen met een vooraf vastgelegd scorebereik.

De verschillende functies in de zorgsector kregen allemaal een unieke code, bestaande uit 4 cijfers (daar zit een logica in, maar die zijn niet bepalend voor de indeling in het loonhuis).

Alle functies kan men terugvinden in de functiewijzer: https://www.if-ic.org/nl/pc-330/functiewijzer. Voor personen, werkzaam als psycholoog komen de codes 4040 (therapeutisch coördinator), 5020 (Dienstverantwoordelijke psychologische dienst), 5070 (psycholoog) en/of 5071 (psychologisch assistent) in het vizier.

5070 Psycholoog

Algemeen doel: Het behandelen van de patiënten/bewoners met psychologische problemen teneinde hun psychologisch en psychosociaal welzijn te verbeteren.

Activiteiten	Taken
Stellen van psychotherapeutische diagnoses en bepalen van een behandeling bij patiënten/bewoners m.b.t. psychologische problemen	Neemt onderzoeken af (bv. psychodiagnostische tests, observaties) en voert psychotherapeutische gesprekken om een volledig beeld te verkrijgen van de patiënt/bewoner, de aard van het psychisch probleem te identificeren en de oorzaak ervan op te sporen; Evalueert de resultaten van onderzoeken en stelt een psychotherapeutische diagnose; Bepaalt de optimale psychotherapeutische behandeling mee in het kader van het multidisciplinair werkoverleg; Heeft contacten of gesprekken, indien nodig, met de naasten van de patiënt/bewoner;
Behandelen van patiënten/bewoners en opvolgen van hun evolutie	Luistert actief naar beslommeringen van de patiënten/bewoners en hun naasten (vb. ethische dilemma's); Legt maatregelen vast om onaangepast gedrag of gedragspatronen of gevaarlijke gebeurtenissen te verminderen; Behandelt de patiënten/bewoners volgens de psychotherapie; Begeleidt de patiënten/bewoners door hen aan te moedigen, te helpen; Evalueert regelmatig de effecten van de behandeling en stuurt eventueel bij; Adviseert en informeert de betrokken (vb. patiënten/bewoners, de naasten, werkgroep) over de beslissingen die genomen moeten worden en de evolutie van de patiënten/bewoners; Maakt een verslag op van elke uitgevoerde behandeling en over de toestand en evolutie van de patiënten/bewoners (patiënten-/bewonersdossier),
Meewerken aan de optimalisatie van de hulpverlening	Neemt deel aan de uitwerking van begeleidingsprogramma's in het kader van het multidisciplinair werkoverleg en houdt rekening met de subjectiviteit van de patiënten/bewoners; Volgt wetenschappelijke vorming en blijft op de hoogte van ontwikkelingen in het vakdomein, informeert en overlegt hierover met collega's en wisselt praktijkbevindingen met hen uit;
Andere activiteiten	Neemt deel aan werkgroepen/comités binnen de instelling (bv. ethisch comité);

Criteria
Kennis en kunde	Opleiding conform de wettelijke vereisten van toepassing voor de uitoefening van de functie; Kan werken met de nodige informaticatoepassingen; Inwerktijd: 6 tot 12 maanden
Leidinggeven	Niet van toepassing;
Communicatie	Kan duidelijk en objectief communiceren in groep en het eigen standpunt verdedigen; Bezit luistervaardigheden; Luistert actief naar de patiënten/bewoners, begeleidt hen door het geven van inlichtingen en motiveert hen tijdens de behandeling; Ondersteunt de patiënten/bewoners in het psychologisch en mutlidisciplinair werkoverleg (vb. met artsen en psychiaters);
Probleemoplossing	Zoekt mogelijkheden voor de implementatie van nieuwe ontwikkelingen in het vakdomein binnen de dienst om de kwaliteit van de dienstverlening te optimaliseren; Stelt psychotherapeutische diagnoses bij patiënten/bewoners; Bespreekt problemen i.v.m. de patiënten/bewoners binnen het psychologisch en multidisciplinair werkoverleg;
Verantwoordelijkheid	Neemt onderzoeken af, voert psychotherapeutische gesprekken en begeleidt de toegewezen patiënten/bewoners volgens een therapeutische benaderingswijze en voert, mits akkoord van de patiënt/bewoner, de nodige interventies uit; Gaat discreet om met vertrouwelijke informatie;
Omgevingsfactoren	Werken aan een beeldscherm (< 80 %) is vereist voor het uitoefenen van de functie; Dagelijks persoonlijk contact met ziekte, lijden of dood; Af en toe contact met verbaal of fysiek agressieve personen;

Het gaat hier om loonbarema 16.

Let nu al op de code 5070. Het gaat om een basisfunctie of hulp. Het gaat niet om een gespecialiseerde functie, wat de meeste ziekenhuispsychologen wel zijn.
Ten onrechte wordt hier gesteld dat de psycholoog geen leiding geeft. Bij de psychologisch assistenten staat evenwel dat ze onder toezicht en leiding van de psycholoog werken.
In de nieuwe wetgeving, die de verplichte 1-jaar-durende stage regelt, staat ook dat de psycholoog leiding geeft aan de "ondersteunende GGZ - beroepen"
Binnen ziekenhuizen zijn psychologen vaak de leidinggevende figuur (leidt de vergaderingen van het palliatief supportteam bijvoorbeeld).
Binnen de functie - omschrijving wordt voortdurend gesproken over "psychotherapeutische" interventies en diagnoses. Volgens het nieuwe wettelijke kader is dat echter een specialisatie die je enkel kan verwerven na een bijkomende opleiding. Met andere woorden, het profiel 5070 is dus niet van toepassing op klinisch psychologen zonder een opleiding in de psychotherapie
Dezelfde inhoudelijke problemen stellen zich overigens voor het profiel 5020 "Diensthoofd psychologische dienst".

4040 Therapeutisch coördinator

Algemeen doel: Het ontwikkelen, implementeren en evalueren van de zorginhoudelijke visie en strategie van de afdeling om de behandeling en opvolging van de patiënten/bewoners optimaal te laten verlopen.

Activiteiten	Taken
Ontwikkelen van een zorgvisie binnen de afdeling	Ontwikkelt, in samenspraak met de arts en het afdelingshoofd, een zorgvisie die aangepast is aan de noden en behoeften van de patiënten/bewoners binnen de betrokken afdeling; Hoedt de naleving van deze visie binnen de afdelingswerking door overleg in het team te organiseren en het afdelingshoofd aan te spreken over teamleden die niet aangepast handelen, deze te motiveren en indien nodig bij te sturen; Bespreekt in het teamoverleg de evolutie en de gedetecteerde noden van de patiënten/bewoners en brengt, samen met de arts en het afdelingshoofd, wijzigingen aan in de uitgestippelde zorgvisie; Neemt deel aan multidisciplinair overleg met andere teams en afdelingen en actualiseert op basis daarvan het zorgplan binnen de eigen afdeling; Staat in voor de coaching en zorginhoudelijke sturing van het team: treedt op als aanspreekpunt voor de medewerkers, stuurt hen aan, informeert hen over de uitgestippelde zorgvisie en komt tussen in conflictsituaties over de strategie in het team; Houdt zich op de hoogte van ontwikkelingen binnen de geestelijke gezondheidszorg, overlegt hierover met de arts en de collega's en informeert de medewerkers van het team;
Bewaken van de belangen van de patiënten/bewoners in de afdeling	Werkt mee aan de opmaak van een aangepast zorgplan voor patiënten/bewoners met (meervoudige) psychische stoornissen en zoekt daarbij een evenwicht met de afdelingsorganisatie en de bestaande zorgvisie binnen de afdeling; Behartigt de individuele belangen van patiënten/bewoners tijdens het teamoverleg; Luistert naar de bevindingen van de zorgverleners en medewerkers in het team en brengt deze in rekening bij de opmaak van de afdelingsstrategie; Informeert patiënten/bewoners en hun familie, voert gesprekken met hen en geeft hen raad;
Ondersteunen van het personeels-en vormingsbeleid binnen de afdeling	Bereidt de evaluatie - en functioneringsgesprekken voor en volgt ze op in samenspraak met het afdelingshoofd; Informeert nieuwe personeelsleden over de zorgvisie en werkt hen in; Analyseert de vormingsbehoeften van de teamleden en ontwikkelt op basis daarvan een vormingstraject in samenspraak met de afdelingsverantwoordelijke; Neemt deel aan beleidsvergaderingen en vertaalt de beleidsdoelstellingen samen met het afdelingshoofd naar concrete afspraken in de afdeling;

Het gaat hier om loonbarema 17.

Volgens de omschrijving van leidinggeven gaat het hier om een niet hiërarchische vorm, maar gaat het om een inhoudelijke aansturing en coaching van de afdeling. Dit is alvast wat psychologen op hun PAAZ-afdeling doen, maar dat is ook wat de pijnpsycholoog doet inzake het pijnbeleid op de afdeling en ruimer in het hele ziekenhuis.
Veel collega's uit het veld, en zeker PAAZ - psychologen blijken zich vooral te herkennen in de functie van therapeutisch coördinator.