Klinisch psychologen en andere zorgverleners over de aanpak van slaapproblemen in de eerste lijn

31-10-23

Ongeveer een vijfde van de Belgen neemt slaap- of kalmeermiddelen. Nochtans is bekend dat het gebruik van slaapmedicatie geen duurzame oplossing vormt voor aanhoudende slaapproblemen en bestaan er goede gedragsmatige interventies om beter te slapen. VVKP leidt momenteel het project Insomnie in opdracht van de FOD Volksgezondheid

In dit project gaat men aan de slag met het trainen van eerstelijnszorgverleners in het bieden van de eerste hulp bij slaapproblemen en het motiveren van patiënten om hun slaapprobleem gedragsmatig aan te pakken. Hiernaast heeft dit project ook als doelstelling het toegankelijker maken van het gespecialiseerd psychotherapeutisch aanbod cognitieve gedragstherapie voor insomnie (CGT-i) voor patiënten wanneer laagintensieve gedragsinterventies onvoldoende zijn.

Aan de hand van een online bevraging werd  geëxploreerd welke drempels en noden Belgische eerstelijnszorgverleners ervaren om patiënten met slaapklachten beter te behandelen. In totaal namen 298 zorgverleners deel aan de studie, waaronder 108 klinisch psychologen. Uit de bevraging blijkt dat de meeste psychologen niet zo vaak specifiek geconsulteerd worden voor slaapproblemen, maar dat dit wel een klacht is die regelmatig aan bod komt tijdens consultaties in verband met andere zorgvragen. Er zijn vrij grote verschillen in de aanpak van slaapproblemen door klinisch psychologen.

Over het algemeen voelen psychologen zich zelfzeker in het aanpakken van slaapproblemen en schat men de eigen kennis hierover in als eerder goed. Echter bleek dat de meerderheid van de psychologen de behandelrichtlijn niet kent.  Deelnemers van de bevraging rapporteren dat de attitude en motivatie van patiënten soms een uitdaging zijn. Sommige mensen zijn zich onvoldoende bewust van de risico’s van slaapmedicatie en zien hierin een makkelijke oplossing, eerder dan hun levensstijl aan te passen of gedragsmatige technieken zoals slaaprestrictie toe te passen. Patiëntenvoorlichting en het scheppen van juiste verwachtingen is daarom belangrijk.

Een andere drempel situeert zich in de doorverwijzing: het CGT-I-aanbod is onvoldoende transparant en toegankelijk. De deelnemers gaven aan dat ze voornamelijk nood hebben aan informatie en training over niet-medicamenteuze interventies voor slaapproblemen, een overzicht van goede doorverwijsmogelijkheden en materialen om mee te geven aan de patiënt.

Op deze zaken wordt verder ingezet binnen het project insomnie. Volgend jaar wordt een e-learning beschikbaar gemaakt over de  eerste hulp bij slaapproblemen en bijhorende motiverende gespreksvoering, gevolgd door live vaardigheidstrainingen. Deze e-learning zal zich richten op alle zorgverleners werkzaam in de eerste lijn.

Lees het volledige resultatenrapport hier

Meer info over het project Insomnie