Diversiteit

De Divisie Diversiteit binnen de Vlaamse Vereniging voor Klinisch Psychologen zet zich in voor toegankelijke en kwalitatieve psychologische hulp voor iedereen. We geloven namelijk dat elke persoon in onze samenleving recht heeft op bereikbare en deskundige psychische zorg. Tegelijkertijd erkennen we dat diversiteit in al zijn vormen en combinaties uitdagingen met zich kan meebrengen in het werkveld. Daarom streven we ernaar om de kwaliteit van de psychische hulpverlening continu te verbeteren door recente informatie te verzamelen en kennis te delen via vormingen. We focussen ons hoofdzakelijk op de klinische praktijk en de kerntaken van de psycholoog.

Op deze manier dragen we als Vlaamse Vereniging voor Klinisch Psychologen bij aan een inclusieve samenleving waarin diversiteit wordt gehonoreerd. We willen op deze manier ook onze collega’s blijven ondersteunen om op een ethisch-deontologische, competente en sensitieve manier hun werk te blijven doen.

De divisie bestaat uit klinisch psychologen met ervaring en interesse in verschillende domeinen van diversiteit. 

De huidige divisieleden met hun respectievelijke kennisdomeinen zijn: 

• Ayse Dogan: cultuur en context in psychologische hulpverlening
• Joëlle Narmon: faire diagnostiek en meertalige opvoeding
• Nathalie Destoop: wetenschappelijk onderzoek in de transculturele psychiatrie

Als startpunt verwijzen we collega’s naar volgende informatiebronnen voor de klinische praktijk. Deze referenties sluiten aan bij de kennisdomeinen van de huidige leden van de divisie en vormen geen uitputtende lijst.

Cultuursensitieve zorg

Informatieve websites

• Cultuursensitieve Zorgverlening GGZ bundelt informatie voor cultuursensitieve zorgverlening in de geestelijke gezondheidszorg. 
• Trefpunt Odi is een website die hulpverleners ondersteunt op vlak van culturele diversiteit.
• De zorgstandaard Diversiteit helpt zorgprofessionals  om rekening mensen met een andere culturele afkomst.
• The Society for the Psychological Study of Culture, Ethnicity, and Race, a Division of the American Psychological Association (APA), is the major representative body for psychologists who conduct research on ethnic minority concerns or who apply psychological knowledge and techniques to ethnic minority issues.
• The Center of Excellence for Cultural Competence investigates and disseminates best practices in the delivery of culturally competent mental health services to underserved populations who are affected by cultural and linguistic barriers. You find translations of the Cultural Formulation Interview on their website.
• Culture and Cognition Lab tries to understand how the sociocultural world and the mind make each other up to influence various facets of psychological function including cognition, emotion, motivation, the self, and health.

Literatuur

• de Jong, J., & van Dijk, R. (Red.) (2020). Handboek culturele psychiatrie en psychotherapie. De Tijdstroom.
• Essed, P. (2018). Alledaags racisme. Uitgeverij van Gennep.
• Kortmann, F. (2020). Culturele competenties in de GGZ. Theorie en praktijk. Van Gorcum.
• Tseng, W.-S., & Streltzer, J. (Eds.). (2001). Culture and psychotherapy: A guide to clinical practice. American Psychiatric Publishing, Inc.
• Van Dijk, R., Beijers, H., & Groen, S. (Reds.). (2012). Het Culturele Interview. In gesprek met de hulpvrager over cultuur en context. Deel 1, Praktijkervaringen. Pharos.
• Van Hiel, A. (2016). Iedereen racist. De multiculturele samenleving ontleed. Lannoo Campus.

Vormingen

• Permanente Vorming Transculturele Geestelijke Gezondheidszorg, PPW Continuo KULeuven
• Postgraduaat Interculturele Hulpverlening. Thomas More
• Webinar transculturele psychiatrie en psychotherapie. UPC KULeuven.
• Lessenreeks van de Division of Social and Transcultural Psychiatry, MCGill University Montreal.
• Podcast Racisme en discriminatie in de zorg , Migration Talks van BIRMM

Cultuursensitieve psychodiagnostiek

Informatieve websites

• Faire diagnostiek, het project protocollering diagnostiek (Prodia) geeft hier een denkkader en kennisclips.
• Het CuSeHa-project staat voor CultuurSensitieve zorg bij personen met een Handicap en wil de drempels tot zorg verlagen op het kruispunt van een handicap en een migratieachtergrond.
• Werkkaart cultuursensitieve diagnostiek bij de GGZ Standaarden ontwikkeld door de Akwa GGZ, Nederland.

Literatuur

• Bernaerts, I., & Dejonghe, C. (2019). Cultuurfair psychodiagnostisch handelen: een conditio sine qua non, maar geen vanzelfsprekendheid. Tijdschrift Klinische Psychologie, 49(3), 227-242.
• Ercikan, K., & Por, H. (2020). Comparability in Multilingual and Multicultural Contexts. In A.I, Berman, E.H., Haertel, & J. W. Pellegrino (Eds.). (2020). Comparability of Large-Scale Educational Assessments: Issues and Recommendations (pp.205-225). National Academy of Education
• Hoogsteder, & M., Dias, E. (2017). Diagnostiek bij patiënten met een migratieachtergrond. GZ - Psychologie 9, 16–21 https://doi.org/10.1007/s41480-017-0062-8
• Sarche, M., Tsethlikai, M., Godoy, L., Emde, R., & Fleming, C. M. (2019). Cultural perspectives for assessing infants and young children. In R. DelCarmen-Wiggins & A. S. Carter (Eds.), The Oxford handbook of infant, toddler, and preschool mental health assessment (pp. 9–28). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199837182.013.1
• Trent, E., Zamora, I., Tyree, A., & Williams, M. E. (2018). Clinical considerations in the psychological assessment of bilingual young children. Professional Psychology: Research and Practice, 49(3), 234–246. https://doi.org/10.1037/pro0000195
• Van de Vijver, F. (2017). Diagnostiek en testgebruik met allochtonen. In J. Knipscheer & R. Kleber (Eds.), Psychologie en de multiculturele samenleving (pp. 191-214) (fourth revised ed.). Bohn Stafleu van Loghum.
• van Dijk, R., Borra, R., & Verboom, R. (2016).  Cultuur en psychodiagnostiek. Professioneel werken met psychodiagnostische instrumenten. Bohn Stafleu van Loghum

Taalhulpmiddelen

• Sociaal tolken en vertalers, Agentschap Integratie en Inburgering  
• Communicatie met anderstalige hulpvragers.,Huis van het Nederlands – Brussel
• Een laagdrempelige communicatie , Agentschap Integratie en Inburgering
• Eenvoudige woorden, weblink om eenvoudige alternatieven voor moeilijke woorden te zoeken.
• MATCHeN , een project van Universiteit Gent, Vrije Universiteit Brussel en HOGENT, ondersteunt hulpverleners in hun communicatie met anderstaligen met een kennisplatform, apps en e-learnings.
• Collaboration With Interpreters: Securing Positive Outcomes, a YouTube video to learn evidence-based strategies for working with interpreters from the American Speech-Language-Hearing Association (ASHA).

Mobiele teams en geconventioneerde eerstelijnspsychologen/ orthopedagogen kunnen (enkel binnen hun werkzaamheden binnen de mobiele teams of conventies) beroep doen op interculturele bemiddeling via volgende link. Bijkomende informatie bij Dalila Bouhjar (SPF Santé Publique - FOD Volksgezondheid) dalila.bouhjar@health.fgov.be.

Sociaal-economische positie

Informatieve websites

• In het Netwerk tegen Armoede werken 61 verenigingen, waar mensen in armoede het woord nemen samen met het uiteindelijke doel armoede uit te bannen. Je vindt er info rond bepaalde thema’s en vorming.
• Welzijnszorg ondersteunt armoedeorganisaties en geeft vorming.

Literatuur

• Haushofer, J., & Fehr, E. (2014). On the psychology of poverty, Science, vol 344, 6186, 862-867.
• Mani, A., Mullainathan, S., Shafir, E., & Zhao, J.. (2013). Poverty impedes cognitive function. Science, 341(6149), 976–80. doi:10.1126/science. 1238041.
• Mullainathan, S., & Shafir, E. (2013). Schaarste. Hoe gebrek aan geld en tijd ons gedrag bepalen. Maven publishing.
• Plantinga, A., Zeelenberg, M., & Breugelmans, S. (2018). De effecten van armoede op denken, voelen en doen. https://www.arnoudplantinga.nl/pdf/Effecten%20van%20Armoede.pdf
• Plantinga, A. (2019). Poor psychology: Poverty, Shame and Decision Making. Proefschrift. https://www.arnoudplantinga.nl/pdf/Poor%20Psychology.pdf
• Ridley, M., Rao, G., Schilbach, F., & Patel, V. (2020). Poverty, depression, and anxiety: causal evidence and mechanisms. Science, 370(6522), eaay0214. doi:10.1126/science.aay0214.

Andere

• Met het Cahier Ondersteuning voor personen met een handicap in een superdiverse context wil het Kenniscentrum Welzijn, Wonen en Zorg de diverssensitieve zorg stimuleren door diverssensitieve attitudes, kennis en vaardigheden aan te wakkeren bij zorg- en welzijnsprofessionals.
• Permanente Vorming ELP Academie: Module Seksualiteit en Diversiteit. PPW Continuo KULeuven