Zal de crisis in Europa leiden tot een toename van het aantal suïcides? Lessen uit het rapport over suïcide van de Organisation for Economic Co-operation and Development

Karl Andriessen, Patrick Luyten

De laatste tijd hoort men steeds vaker dat de huidige economische crisis in Europa gepaard
gaat met een toename van het aantal suïcides (bijvoorbeeld: ‘Meer zelfdodingen door economische
crisis’, www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.1106300). Maar is dat zo?
In deze bijdrage plaatsen we een aantal kanttekeningen bij deze grimmige predictie naar
aanleiding van de recente publicatie van een rapport van de Organisation for Economic Cooperation
and Development (OECD)1, waarin een stand van zaken en nieuwe ontwikkelingen
inzake het overlijden door suïcide in de lidstaten2 worden gegeven (OECD, 2013). Dat rapport
en recent onderzoek naar depressie suggereren dat het antwoord op deze vraag wellicht
complexer is dan vaak wordt gedacht.

Referentie: Tijdschrift Klinische Psychologie, 2013, 43(3), 149-154

Lees hier het volledige artikel

Tuchtrecht voor psychologen in België

Koen Korevaar

In Nederland kunnen cliënten bij de tuchtcolleges voor de gezondheidszorg een klacht indienen
tegen een wettelijk geregistreerde psycholoog. In het jaarverslag van 2012 meldden
de Regionale Tuchtcolleges dat zij 72 klachten afhandelden tegen dragers van de titel ‘gezondheidszorgpsycholoog’
en 28 tegen psychotherapeuten (Tuchtcolleges voor de Gezondheidszorg,
2013). Uit het jaarverslag blijkt dat 14% van alle klachten tegen wettelijk geregistreerde
hulpverleners gegrond is. Als dat percentage ook voor psychologen geldt, leidt dat
tot de schatting dat er gemiddeld elke maand een gegronde klacht tegen een psycholoog
wordt ingediend. In deze gevallen heeft de hulpverlener wettelijke en ethische normen in de
gezondheidszorg overtreden.
Tot voor kort was er in België geen tuchtrecht voor psychologen. Toch is het aannemelijk
dat hier evenveel psychologen deontologisch over de schreef gaan als in Nederland. Wat gebeurt
er in België met die ‘gemiddeld één gegronde klacht per maand’? Voor het tuchtrecht
er kwam: weinig tot niets. Een cliënt die ontevreden was over zijn behandeling, zich niet
gehoord voelde of vond dat het beroepsgeheim was geschonden, kon slechts naar de rechter
stappen, maar in de praktijk worden psychologen nauwelijks om deze zaken veroordeeld.
Die mogelijkheid komt er nu wel. Dat is een stap vooruit in de professionalisering van de
psychologie in België. Dit artikel beschrijft de voor- en nadelen van dat tuchtrecht, de consequenties
op het beroepsmatig functioneren, en het type klachten dat de tuchtcommissie kan
verwachten, uitgaande van internationale cijfers.

Referentie: Tijdschrift Klinische Psychologie, 2013, 43(3), 156-163 

Lees hier het volledige artikel

'Een man die slaapt' van Georges Perec: over literatuur en depressie, over lezen en psychotherapie

Rudy Meurs

Literatuur heeft een meerwaarde voor psychologen. Dat bleek al uit eerdere bijdragen in deze
rubriek, en elders: ter illustratie van psychopathologie aan de hand van een personage (Lezy,
2011), als hulpmiddel in een opleidings- of therapeutische context (Verbruggen, 2012), als
casus in een wetenschappelijk onderzoek (Rober & Rosenblatt, 2013). In deze bijdrage belicht
ik het belang van literatuur door in te gaan op wat literatuur met de lezer doet. Door
haar specifieke aard brengt literatuur iets anders teweeg dan een theoretisch werk. Verder
duid ik een verwantschap aan tussen het lezen van literatuur en het voeren van een therapie.
De roman Een man die slaapt van Georges Perec dient als vertrekpunt.

Referentie: Tijdschrift Klinische Psychologie, 2013, 43(3), 164-168

Lees hier het volledige artikel

Existentieel trauma

Mia Leijssen

De Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen vroeg mij een lezing1 te geven over
existentieel trauma, een thema dat in de vakliteratuur weinig beschreven is. Om een dieper
inzicht te verwerven in deze problematiek was ik voornamelijk aangewezen op mijn therapie-ervaringen
met cliënten die lijden aan het menselijk bestaan. Na de lezing reageerden velen met
opluchting omdat tot dan toe onbegrepen ervaringen belicht werden, dat het vreemde een naam
kreeg en dat er hoop ontstond dat een existentieel trauma te behandelen is met psychotherapie.
Met deze bijdrage wil ik delen hoe mensen een existentieel trauma beleven. Dat doe ik vooreerst
aan de hand van dagboekgetuigenissen van een cliënt. Vervolgens sta ik stil bij wat een
existentieel trauma is en hoe het kan ontstaan. Verder zoom ik in op hoe zo’n trauma herkenbaar
is voor hulpverleners. Tot slot beschrijf ik mogelijkheden om een helingsproces bij
mensen met een existentieel trauma op gang te brengen. 

Referentie: Tijdschrift Klinische Psychologie, 2013, 43(3), 169-175

Lees hier het volledige artikel

 

Een nieuwe intelligentietest: de Wechsler Adult Intelligence Scale-IV-NL

Tim Bastiaens, Michiel Panis, Birgit Sebreghts

Op 14 maart 2012 ontvingen we voor het eerst bericht van Pearson over de komst van de
Nederlandstalige Wechsler Adult Intelligence Scale IV (WAIS-IV-NL), te verschijnen in de zomer
van 2012. In deze bijdrage bespreken we kort de belangrijkste veranderingen ten opzichte
van de WAIS-III-NL, staan we stil bij de intussen opgebouwde, eerste praktijkervaringen
en blikken we vooruit naar toekomstige ontwikkelingen binnen het Nederlandse taalgebied.

Referentie: Tijdschrift Klinische Psychologie, 2013, 43(3), 177-186

Lees hier het volledige artikel

Vermaatschappelijking: óns engagement. Over artikel 107 en de eerstelijnspsychologen

Roland Sinnaeve

Zolang dit verhaal van vermaatschappelijking gaat over patiënten en het managen van hun ziekte en niet over mensen en het valideren van hun gedrag, denk ik niet dat we kunnen spreken van een ander paradigma. Het is hetzelfde paradigma, maar dan op wielen.

Referentie: Tijdschrift Klinische Psychologie, 2013, 43(3), 187-195 

Lees hier het volledige artikel

Een groeiend onbehagen: Allen Frances' kruistocht tegen diagnostische inflatie en overmedicalisering. Naar aanleiding van: Frances, A. (2013). Terug naar normaal. Amsterdam: Nieuwezijds.

Giovanni Timmermans

Het is onrustig in de wereld van de psychologen, psychiaters en psychotherapeuten, niet
alleen in het Nederlandse taalgebied maar eigenlijk over de hele wereld. En waardoor is die
onrust dan wel ontstaan? Eigenlijk ligt de basis van de onrust bij de banale neiging van de
mens om te willen classificeren en in te delen. Ook psychologen en psychiaters willen indelen
en zien daartoe ook een zekere noodzaak, maar omdat het over het menselijk gedrag
en het menselijk brein gaat, is dat bijna een onmogelijke zaak. Het menselijk brein is het
meest ingewikkelde object dat er bestaat. Meer dan 100 miljard zenuwcellen met onderlinge
verbindingen overtreffen bij verre het aantal sterren in onze Melkweg. De ontdekking en
verklaring van alle onderdelen van de Melkweg staan nog steeds in de kinderschoenen en het
is dan ook niet zo vreemd dat we nog altijd heel weinig weten over de hersenen. We weten
hoe neuronen werken, we weten hoe zenuwbanen lopen en we kennen de onderdelen van de
hersenen die ondersteunen bij het zien, het horen, de beweging, de taal, het geheugen, ...,
maar daar blijft het wel bij. Toch gaat het binnen dat ingewikkelde systeem bijna altijd wel
goed; daar waar het fout gaat, komen neurologen, psychiaters en psychologen opdagen om
te zien wat er eventueel aan kan schorten. En dat levert een beeld op van vele, min of meer
duidelijk gedifferentieerde ziektebeelden, aandoeningen en syndromen.

Referentie: Tijdschrift Klinische Psychologie, 2013, 43(3), 196-201 

Lees hier het volledige artikel