Persoonlijkheidsdisfunctioneren bij persoonlijkheidsstoornissen en bij persoonlijkheidsstoornissen met een ernstige psychische aandoening

In de Nederlandse geestelijke gezondheidszorg komen patiënten met een ernstige persoonlijkheidsstoornis
vaak niet in aanmerking voor de gebruikelijke evidencebased behandelingen. Deze
groep voldoet zowel aan de criteria voor een persoonlijkheidsstoornis als aan de criteria voor een
ernstige psychische aandoening (EPA). Recent werd in Nederland een alternatieve behandeling
ontwikkeld voor deze groep. Empirische kennis over de onderliggende persoonlijkheidspathologie
kan bijdragen aan het optimaliseren van dergelijke behandelinitiatieven. Wij deden onderzoek
naar het verschil in ernst en aard van het persoonlijkheidsdisfunctioneren bij patiënten met
persoonlijkheidsproblematiek, die al dan niet voldeden aan de criteria voor EPA. Aan de hand
van geoperationaliseerde criteria voor EPA werden patiënten ingedeeld als lijdend aan persoonlijkheidsstoornissen
(PS) dan wel persoonlijkheidsstoornissen met EPA (PS EPA). Het persoonlijkheidsdisfunctioneren
in beide groepen werd gemeten met de Severity Indices of Personality
Problems (SIPP-118). Twee analyses werden uitgevoerd: multivariate variantieanalyse zonder
en met controle voor ernst van de actuele psychische klachten. 109 patiënten namen deel aan
het onderzoek, onder wie 61 patiënten PS EPA. De resultaten toonden een verschil in ernst van
persoonlijkheidsdisfunctioneren tussen beide groepen (ernstiger bij PS EPA), waarbij dat verschil
tot uitdrukking kwam in ernstigere stoornissen in het Zelf en niet in ernstigere stoornissen in het
Interpersoonlijk Functioneren (aard van het persoonlijkheidsdisfunctioneren). Het verschil in persoonlijkheidsdisfunctioneren
tussen beide groepen kon worden verklaard door de ernst van de
actuele psychische klachten wanneer daarvoor werd gecorrigeerd. PS EPA leed dus vooral aan
meer en ernstiger actuele psychische klachten, eerder dan aan ernstiger persoonlijkheidsdisfunctioneren.

Trefwoorden: ernstige psychische aandoening, EPA, persoonlijkheidsdisfunctioneren, SIPP-118