In 2022 namen meer dan 2 miljoen Belgen benzodiazepines zoals slaap- en kalmeermiddelen. Een groot deel gebruikt deze middelen in hoge dosissen en/of gedurende een lange periode. Het is belangrijk om patiënten aan te moedigen om voorzichtig om te gaan met dit type behandeling. De psycholoog of orthopedagoog kan hierbij een bepalende rol spelen.
Het voorschrijven van psychofarmaca, zoals benzodiazepines en andere Z-drugs, blijft de verantwoordelijkheid van de arts. Maar de andere gezondheidsprofessionals die de patiënt opvolgen, hebben ook belang bij een goed gebruik en een doordachte aanpak.
Als vertrouwenspersoon speelt de psycholoog/orthopedagoog een belangrijke rol, die veel verder gaat dan psychologische ondersteuning. Enerzijds kunnen ze patiënten leren om alarmsignalen te herkennen. Anderzijds mogen zij hen wijzen op het belang van het strikt innemen van hun medicatie. Tot slot kunnen zij worden aangemoedigd om ook andere pistes te overwegen die hun welzijn bevorderen.
Gebruik van benzodiazepines en Z-drugs in België in 2022 (Cijfers IQVIA Belgium):
- Meer dan 2 miljoen Belgen namen een slaap- of kalmeermiddel. Dat is bijna 1 Belg op 5.
- 2/3 van de patiënten kochten 2 dozen of meer.
- Ongeveer 367 miljoen eenheidsdosissen werden afgeleverd in openbare apotheken.
- 15 % van de patiënten kocht gelijktijdig 2 of meer slaap- of kalmeermiddelen.
- 26 % kocht een ander psychofarmaca in hetzelfde jaar (zoals een antidepressivum, psychostimulantium
- of antipsychoticum).
Bijdragen aan een goede start van de behandeling
Een verantwoorde behandeling begint bij een stevige basis. De voornaamste voorwaarden hiervoor zijn enerzijds het respecteren van de dosering en duur van het voorschrift door de patiënt en anderzijds het op de hoogte zijn van de risico’s en bijwerkingen waaraan ze zich als patiënt blootstellen.
Het is eveneens belangrijk om patiënten aan te moedigen om te overwegen niet-medicamenteuze oplossingen te verkennen, die ze als aanvulling op de behandeling kunnen gebruiken. Dergelijke niet-medicamenteuze oplossingen kunnen op termijn wellicht heilzamer en duurzamer blijken te zijn.
Samenwerken voor een betere ondersteuning
Therapeuten bevinden zich in de juiste positie om op te merken wanneer de behandeling van patiënten misschien moet aangepast worden. Als therapeuten een vermoeden hebben dat de medicatie onvoldoende – of net te hoog – gedoseerd is, kunnen ze patiënten stimuleren erover te praten met hun behandelende arts.
De samenwerking tussen psycholoog/orthopedagoog enerzijds en arts anderzijds kan heel efficiënt zijn. Direct overleg met de arts over de evolutie van de patiënt draagt bij aan een meer complete begeleiding en verbetert de kans op herstel.
Blijf alert bij elke sessie
Benzodiazepines worden idealiter opgestart voor een beperkte periode. Het is zinvol om met de patiënten te bespreken waarom ze hun behandeling wensen te verlengen. Dit kan hen ertoe aanzetten het werkelijke nut van hun behandeling in hun specifieke situatie in vraag te stellen.
In elk geval is de therapeut een geschikte persoon om de patiënten eraan te herinneren dat benzodiazepines en Z-drugs een verhoogd risico geven op gewenning en zelfs verslaving. Bovendien hebben benzodiazepines talrijke mogelijke bijwerkingen, zoals slaperigheid, geheugen- of concentratieproblemen, risico op vallen …
Tot slot kan de therapeut nagaan of patiënten zich bewust zijn van de gevolgen bij een abrupte stopzetting van hun behandeling. Het is cruciaal om zo snel mogelijk te overwegen om de behandeling af te bouwen. Even belangrijk is om erover te waken dat die afbouw geleidelijk gebeurt en wordt opgevolgd door
gezondheidsprofessionals.
PSYCHOFARMACA BETER BEGRIJPEN OM PATIËNTEN BETER TE BEGELEIDEN
De portaalwebsite www.gebruikvanpsychofarmaca.be werd ontwikkeld om gezondheidsprofessionals te ondersteunen in de behandeling van deze problematieken. Door alle relevante en betrouwbare informatie over psychofarmaca op één plaats te verzamelen, helpt deze website apothekers, artsen en klinisch psychologen/orthopedagogen om waardevolle bronnen te vinden die hen ondersteunen in hun dagelijkse praktijk.
U vindt er:
- praktische fiches voor zowel therapeuten als patiënten over de verschillende types psychofarmaca, de indicaties en de werking
- toegang tot de e-learning over psychofarmaca speciaal ontwikkeld voor psychologen/orthopedagogen
- cijfers, studies en aanbevelingen voor een gepast gebruik van deze behandelingen
Bekijk al deze nuttige bronnen over benzodiazepines en Z-drugs op www.gebruikvanpsychofarmaca.be.
Samen zorgen we voor een gepast gebruik van psychofarmaca.