Marc Roelands, Karolina Bystram, Stéphanie De Maere, Johan Bilsen
| Tijdschrift Klinische Psychologie, 2017, 47(4), 13-21 |
Inleiding
Werkloosheid, armoede, middelengebruik en psychiatrische stoornissen zijn factoren die
kunnen leiden tot een proces dat bij sommige mensen uitmondt in een suïcidepoging of
suïcide. We spreken van suïcide bij intentioneel zelfbeschadigend gedrag dat eindigt met de
dood: “Suicide is the act of deliberately killing oneself” (World Health Organization [WHO],
2014, p. 12). De overlijdensstatistieken leren dat suïcide geen zeldzaam fenomeen is (Federale
Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie, 2016): in België doden
jaarlijks ongeveer 2.000 personen zichzelf. Dit is 20 keer het aantal dat overlijdt ten gevolge
van geweld door derden, ongeveer 100 mensen, of 2,5 keer het aantal dat overlijdt in het
verkeer, ongeveer 800 mensen! Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat het jaarlijks
om ongeveer 140 mensen, meer bepaald 42 vrouwen en 94 mannen in 2013. Op elke leeftijd
overlijden meer mannen door suïcide en bij beide geslachten vinden in absolute aantallen de
meeste suïcides plaats in de leeftijdsgroep van 40 tot 60 jaar.
Suïcide wordt gezien als het eindpunt van een sluipend proces dat voor de buitenwereld onopgemerkt begint, zich doorzet in een of meerdere pogingen en in de regel meerdere jaren
aansleept (Retterstol, 1993). Het overgaan tot de daad kan zorgvuldig gepland of zijn een
impulsieve reactie zijn die wordt uitgelokt door een situatie bij een daarvoor gevoelige persoon.
Hoewel niet alle suïcidepogers uiteindelijk overlijden door suïcide, is een poging wel
de beste voorspeller van een suïcide op een later tijdstip (WHO, 2014).
Suïcidepogingen (dus zonder fatale afloop) komen nog veel vaker voor. Bij navraag in een
representatieve steekproef (Drieskens et al., z.d.) gaf 5,8% van de bevolking in Brussel aan
een suïcidepoging te hebben ondernomen, meer bepaald 6,1% van de vrouwen en 5,5% van
de mannen. Inderdaad, vrouwen zijn oververtegenwoordigd bij de suïcidepogingen.
Het is duidelijk dat de preventie van suïcide en suïcidepogingen een belangrijk aandachtspunt
dient te zijn in het kader van het maximaliseren van de volksgezondheid. Dit werd in
2014 ook erkend door de WHO met de publicatie van het rapport Preventing suicide: A global
imperative.