Patrick Luyten, Benedicte Lowyck
| Tijdschrift Klinische Psychologie, 2016, 49(4), 271-288 |
SAMENVATTING
Deze bijdrage biedt een overzicht van de effectiviteit van verschillende vormen van
psychodynamische therapie (PT), waarbij de focus ligt op gerandomiseerde klinische
trials. Studies tonen aan dat PT bij volwassenen een effectieve behandelvorm is voor
een aantal specifieke psychiatrische aandoeningen, zoals depressie, angststoornissen,
eetstoornissen, somatische en functioneel somatische stoornissen, middelenmisbruik
en persoonlijkheidsstoornissen. Kortdurende psychodynamische therapie (KPT) is bij die
aandoeningen even effectief als andere empirisch ondersteunde vormen van psychotherapie
en medicatie. Bovendien zijn er aanwijzingen dat KPT bij depressie en angst
tot minder terugval op lange termijn leidt dan medicatie. Langerdurende psychodynamische
therapie (LPT) lijkt vooral aangewezen bij complexe en vaak chronische
psychische problemen, vooral omdat die behandelvorm samengaat met behoud van en
verdere verbetering op langere termijn. LPT is ook effectiever dan kortdurende psychotherapie
bij die problemen. Hetzelfde geldt wellicht voor de klassieke psychoanalyse
(PA ), hoewel hier meer onderzoek vereist is. Ook bij kinderen en adolescenten is er
toenemende wetenschappelijke evidentie voor de effectiviteit van psychodynamische
behandelingen en preventieprogramma’s. Een aantal recente studies ondersteunt ook
de kosteneffectiviteit van PT, vooral op langere termijn, maar ook hier is meer onderzoek
vereist. Zoals bij alle vormen van psychotherapie ligt waarschijnlijk een complex
samenspel van gemeenschappelijke en therapiespecifieke factoren aan de basis
van de effecten van PT. De empirische onderbouwing van PT vertaalt zich ook in een
toenemende rol van PT in behandelrichtlijnen. PT dient dan ook blijvend in onderwijs,
opleiding en onderzoek ondersteund te worden. Hierdoor wordt ook de keuzevrijheid
voor patiënten versterkt, wat hun behandeling enkel maar ten goede kan komen, zoals
ook het grootschalige Improving Access to Psychological Therapies (IAPT)-programma
in het Verenigd Koninkrijk aantoont.